Dul ve yetime devletten çeyiz parası!
Çeyiz parası ve yetim aylığı en çok merak edilen sosyal ödemelerin başında. Özellikle kaç kez ödendiği, yetim maaşının kesilip kesilmediği, memurda durumun nasıl olduğu konusunda kafa karışıklığı var.
Sosyal güvenlik sisteminde ‘evlenme ödeneği’, anne veya babasından gelir/ aylık alan kız çocuklarının evlenmeleri halinde yapılan parasal yardıma ‘çeyiz parası’ deniyor. Çeyiz parasından yararlanmak için iki ana kriteri taşımak gerekiyor. Bunlardan ilkini ‘yetim aylığı almak’, ikincisini ise yetim aylığı alırken evlenmek oluşturuyor.
Alınan aylık belirler
Bu kapsamdaki kız çocukları evlenme halinde, iki yıllık (24 aylık) maaşlarını peşin alıyorlar. Evlenen kız çocuklarının yetim maaşları kesiliyor. Sosyal devlet olmanın gereği olarak, evlenen kız çocuklarına, iki yıl daha fazladan yetim aylığı ödenmiş oluyor. Çeyiz parasının miktarını, kızların aldığı yetim aylığı tutarı belirliyor.
1 defaya mahsus
Alınan aylığın 24 katı ödeme yapılıyor. Örneğin, anne veya babasından 750 lira ölüm aylığı alan bir genç kızın evlenmesi halinde, iki yıllık tutar karşılığı olan 18 bin lira çeyiz parası olarak ödeniyor. Evlendikten sonra çeyiz parasını alanlar boşanmaları halinde 24 ay geçmedikçe yeniden yetim aylığını bağlatamıyorlar. Diğer yandan çeyiz parası kaç kere evlilik yapılırsa yapılsın sadece 1 defaya mahsus ödeniyor. Çeyiz yardımından SSK’lı ve Bağkur’dan yetim aylığı alanlar yararlanabiliyor.
İki kardeş varsa
Anne veya babadan iki kız çocuğunun ölüm aylığı alıyor olması ve bu iki kız çocuktan birisinin evlenmesi nedeniyle çeyiz parası alarak aylığının kesilmesi halinde, ölüm aylığı almaya devam edecek olan kız çocuğunun ölüm aylığı oranı artar. Ancak aylık almaya devam edecek kız çocuğunun aylık miktarı, çeyiz parası ödenen sürenin sonunda artar.
Dul eş evlenirse
SSK ve Bağkur’da çeyiz parası yalnızca yetim aylığı almakta olan kız çocuklarına ödenir. Vefat eden eşinden dolayı aylık almakta olan dul eşin yeniden evlenmesi halinde kendisine çeyiz parası ödenmez. Dolayısıyla dul aylığı alan kişiler evlendiklerinde aylıkları kesilir ve çeyiz parası alamazlar. Ancak dul memur eşin evlenmesi halinde 12 aylık çeyiz yardımı ödenir.
Eşini kaybedenlerin durumu
Anne veya babasından dolayı aldığı yetim (ölüm) aylığı evlendiği için kesilen ve bu çerçevede çeyiz parası alan kız çocuğu, eşini kaybeder ve eşinden dolayı yetim aylığı almaya hak kazanırsa, eşinden dolayı kendisine bağlanacak aylığı hemen alabilir. Eşinden dolayı alacağı aylık için çeyiz parasının bitiş süresi beklenmez.