Geç Kalmadan; "UZLAŞMALIYIZ"

Adliyelerde açılan dava sayısı dudak uçuklatıyor...

Ülkemizde adliyelerde kullanılan UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) sisteminden alınan verilerek göre, son yıllarda adliyelerde açılan dava sayıları dudak uçaklatıyor.

2016 yılında açılan Ceza Davası sayı 1.671.136 adet, 2016 yılında karara çıkan (hükmü kesinleşen) davası sayısı 1.558.618 adet iken 2017 yılına devreden dava sayısı toplam 1.697.418 adede ulaşmış.

2016 yılında açılan Hukuk Davası sayı 2.201.544 adet, 2016 yılında karara çıkan (hükmü kesinleşen) hukuk davası sayısı 1.929.407 adet iken 2017 yılına devreden dava sayısı toplam 1.569.303 adede ulaşmış.

2017 yılında günlük açılan Ceza davası 6068, sadece Ocak ayında 7.915 dava açılmış. Yine 2017 yılı Şubat sonu itibariyle Cumhuriyet Savcılarının yaptığı soruşturma sayısı 4.212.462 adet olmuş.

Birbiriyle bu kadar davalı olmaya meraklı toplum olma yolunda emin adımlarla ilerlerken, sorunun çözümü olarak yeni Adliye Saray'ları inşa etmektense  toplumumuzun geleneklerinde var olan UZLAŞMA kültürünü tekrar canlandırmalıyız.

02.12.2016 tarihinde yapılan son düzenleme ile CMK.nun 253 ve 254 maddelerinde düzenlenen Ceza davalarında uzlaşma hükümleri genişletildi.

Ceza Hukuku Sisteminde “Uzlaşma” nedir?

Ceza Muhakemesi Hukukunda, mağdurların haklarının korunması ve suç faillerinin topluma kazandırılması amacıyla gelişen uzlaşma, mağdur ve failin, özgür iradeleriyle kabul etmeleri hâlinde, tarafsız bir üçüncü kişinin yardımıyla, suçtan ortaya çıkan sorunların çözümüne aktif olarak katıldıkları bir süreçtir. 

Uzlaşmadan nasıl yararlanılır?

Uzlaşmada taraflar, mağdurun zararının giderilmesi hususunda bir anlaşmaya varmaya çalışırlar. Mağdurun zararının giderilmesi, mağdura bir miktar tazminat ödenmesi şeklinde olabileceği gibi, mağdur veya toplum için belirli bir kamu hizmetinde bulunulması şeklinde veya hukuka uygun başka herhangi bir edim şeklinde de olabilir. 

Uzlaşmanın faydaları nedir?
Uzlaşma, mağdurların ve faillerin, gerçek anlamda sorumluluklarını bilmeleri ve uzlaşmaları için neye ihtiyaç duyduklarını anlamalarını sağlar. Uzlaşmada, hem faillerin, hem mağdurların topluma yeniden kazandırılarak, uğradıkları zararların giderildiğine inanılır. Uzlaşmaya katılım her iki taraf için de tamamen gönüllüdür ve süreçte gizlilik ilkesi esastır.

Özellikle çocukların taraf olduğu anlaşmazlıklarda uzlaşmaya başvurulması çok yararlıdır. Zira çocuk adalet sistemi, çocuklarla ilgili sorunların çözülmesinde her zaman uygun bir süreç olmamaktadır. Bunun yanında uzlaştırma süreci, çocuklar için başlı başına önemli bir eğitim sayılır. Anlaşmazlıkların ifade edilmesi ve çözülmesinde yeni yöntemlerin oluşturulması, sosyal ve kişiler arası müzakere hünerlerinin gelişmesine yardım eder. 

Taraflara ve ekonomiye katkısı var...

Uzlaştırmanın hedefi, suçun işlenmesinden sonra fail ve mağdur arasında meydana gelen çekişmeyi, bir Uzlaştırmacının girişimiyle çözmektir. Failin neden olduğu zararın giderilmesi, fail-mağdur arasındaki barış, uzlaşmanın asıl unsurunu oluşturur. Fail-mağdur arasında uzlaşma dışında da, zararın giderilmesinin sağlanması olanaklıdır. Böylelikle davalar açılmayacak hem taraflar mahkeme masraflarından kurtulacak hem de devletin her bir dava başına hazinesinden çıkan 20.000 TL civarındaki para devletin kasasında kalır ve ekonomiye kazandırılmış olur.

UZLAŞMANIN ESASLARI
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kabul ettiği sisteme göre, uzlaşma aşağıdaki esaslara göre gerçekleştirilmektedir.
1) Uzlaşma teklifini kabul ederek bu konuda karşı tarafla görüşme, suçu kabul veya haklarından vazgeçme anlamına gelmez. Bu durum tarafların sahip oldukları haklarda da bir kayba yol açmaz.
2) Taraflar uzlaşma teklifini kabul etseler dahi, görüşmeler sonucunda uzlaşmak zorunda olmayıp, uzlaşma sağlanana kadar bu yöndeki iradelerinden vazgeçebilirler. Vazgeçme, hak kaybına yol açmaz.
3) Uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren en geç üç gün içinde teklifi yapan Uzlaştırmacıya ya da görevli Cumhuriyet savcısına karar bildirilmediği takdirde, teklif reddedilmiş sayılır.
4) Uzlaşma teklifi reddedilmesine rağmen taraflar, uzlaştıklarını gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendiği tarihe kadar Cumhuriyet savcısına başvurarak uzlaştıklarını beyan edebilirler.
5) Teklif kabul edilmesine karşın uzlaştırma girişimi başarılı olmadığı takdirde bir daha Cumhuriyet savcısınca uzlaştırma yoluna başvurulamaz.
6) Uzlaşma teklifinde bulunulması veya teklifin kabul edilmesi, soruşturma konusu suça ilişkin delillerin toplanmasına ve koruma tedbirlerinin uygulanmasına engel değildir.
7) Taraflar bizzat Cumhuriyet savcısı tarafından uzlaştırılabilecekleri gibi; Uzlaştırmacı olarak Cumhuriyet savcısı tarafından barodan bir avukatın görevlendirilmesi istenebilecek ya da UZLAŞTIRMACI (hukuk öğrenimi görmüş bir kimse) görevlendirilebilecektir.
8) Uzlaştırma müzakereleri sırasında tarafların konuyla ilgili olarak yapacakları açıklamalar mevcut soruşturmada ve disiplinle ilgili olanlar da dâhil olmak üzere, hiçbir soruşturma ve kovuşturmada ya da davada delil olarak kullanılamaz.
9) Uzlaştırma müzakereleri gizli olarak yürütülür. Uzlaştırma müzakerelerine ancak şüpheli, mağdur, suçtan zarar görenler ile bu kişilerin kanunî temsilcisi, müdafi ve vekil katılabilir.
10) Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar görenin kendisi veya kanunî temsilcisinin ya da vekilin müzakerelere katılmaktan imtina etmesi hâlinde, uzlaşmayı kabul etmemiş sayılır.
11) Uzlaşmanın tarafların özgür iradelerine dayandığı ve edimin hukuka uygun olduğu Cumhuriyet savcısı tarafından belirlendiği takdirde, uzlaşma raporu veya belgesi hüküm ifade eder.
12) Uzlaşma gerçekleştiği ve edim defaten yerine getirildiği takdirde, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
13) Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arz etmesi hâlinde, şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilir. Erteleme süresince dava zamanaşımı işlemez.
14) Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verildikten sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesi hâlinde, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
15) Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verildikten sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi hâlinde, Cumhuriyet başsavcılığı tarafından kamu davası açılmak üzere iddianame düzenlenir.

Uzlaştırmada İzmir Modeli: Türkiye birincisi...

TCK'da uzlaşma uygulaması yürürlüğe girdikten bu yana İzmir Cumhuriyet aşsavcılığının Uzlaştırma Bürosunda görevli  birbirinden değerli savcılarımızın ve personelinin çok değerli katkıları ve özverili çalışmaları ile Türkiye deki tüm uzlaştırmanın yaklaşık %65 ini yaparak birinci olmuştur.

Ceza Hukukumuza yeni giren bir sistem olan uzlaştırma kurumu, her geçen gün daha çok talep görmekte olup, vatandaşın bilinçlenmesi ile birlikte daha çok uzlaşmayı tercih ederek, mahkemelerde dava sonucu yıllarca beklemeden Hızlı, Adil, Pratik ve en önemlisi ülke ve vatandaş açısından en Ekonomik çözüm yolu olmuştur. Bunun yanında ülkemizdeki uzlaşma kültürünün gelişmesine katkı sağlarken, özellikle tarafların uzlaşmak için öne sürdükleri bazı sosyal sorumluluk projelerinin gerçekleştirilmesi ile sosyal barışa, ihtiyaç sahiplerine yapılan yardım ve bağışlarla da toplumsal yardıma çok büyük katkı sağlamaktadır.

Son söz; daha güzel bir dünya ve Türkiye için geç kalmadan;  U-Z-L-A-Ş-A-L-I-M…