TATLI KIŞ TELAŞLARI…
Çocukluğumuzda eylül ayı geldiği zaman okullar başladığı için, sonbahar mevsimi geldi çattı kışa giriyoruz diye farklı bir heyecana kapılırdık. Küresel ısınma ve mevsim değişikliklerinden olsa gerek, şimdi sonbaharı sabah ve akşamları yaşarken gün boyu sıcakları yaşamaya devam ediyoruz. Yani kışa genelde daha geç ama ani bir şekilde giriyoruz.
KIŞ HAZIRLIKLARI
Annelerimizin kış hazırlıkları da çok heyecan verici oluyor. Anadolu insanı bu konuda hem çok birikimli, hem tecrübeli hemde şanslıdır herzaman. Hala kendini doyurmaya çalışan ülkelerden olup sebzesi, meyvesi, tahılı ile zenginliğini korumaya çalışan güzel ülkemiz… Bir çok evde ağustos ayı yarıyı geçtiğinde tarhana, reçel, turşu ,konserve, sebze ve meyve dondurma vs. yapmak için koşuşturma ve hazırlık başlar.Anneler tek başına veya yakın komşularlayada akrabalarla bu tatlı telaşa kalkışırlar.
Evlerde son yıllarda yapılan kışlık konservelerden en önemlisidomates püresi konservesidir. Püre haline getirilen domatesler iyi bir şekilde tuzlandıktan sonra kaynatılır ve kavanozlara doldurulup kapakları sıkıca kapatılır.Ters çevrilerek bekletilir. Tabii kavanoz kapaklarının şekli kontrol edildikten sonra herhangi bir şekil değişikliği yoksa evde dolaba veya kilere kaldırılır. Bu kolay ve pratik hazırlanan bir konservedir.Diğer sebzeler ve meyvelerde (şekerli olarak) biraz daha hazırlık gerektirsede kışın tüketmek için konserveyapılmaktadır.Besinler sağlıklı bir şekilde daha uzun süre saklanmak istendiği zaman dondurulmaktadır. Bazı sebze ve meyveleri haşlayıpdondurabildiğiniz gibi, bazılarını çiğ olarak direkt dondurucuya koyabilirsiniz. -18 C de ve altında besinleri üç aydanbir kaç seneye kadar bozulmadan saklayabilirsiniz.
Reçel ve marmelatta kışın özellikle kahvaltılarda evlerimizin vazgeçilmez tatlarıdır. Kokulu Çilek ve vişne en çok tercih edilen ev reçelleridir. Meyvelerin temizlenmiş ,ayıklanmış olarak bütün veya kesilmiş veya rendelenmiş olarak şekerli şurup içinde pişirilmesidir. Ortalama bir kilogram meyve için, tatlı meyvelerde bir buçuk kilogram, ekşi meyvelerde iki kilogram şeker kullanılır.Bütün reçellere limon suyu konur. Bunun nedeni, limon suyunun sakkarozunglikoz ve früktoza parçalanmasına yardımcı olup, şekerleşmeyi önlemiş olmasıdır. Marmelat ise reçelden farklı olarak, meyvelerin temizlenmiş ayıklanmış ve ezilmiş olarak şekerle pişirilmesidir.Kavanozlara konan reçel ve marmelat serin yerde saklanır.
Geleneksel olarak benim de özellikle çok sevdiğim tarhana ise Anadolu’nun en eski çorba çeşitlerinden birisidir. Orta Asya’dan göç eden Türklerle Anadolu’ya geldiği ve yakın doğu ülkelerine yayıldığı tahmin edilmektedir. Domates, kırmızı biber, un, tuz ve yoğurt kullanılarak hazırlanan hamurun fermente edile rek doğal ortamda kurutulup öğütülmesi ve elenmesi ile elde edilen besinsel değeri yüksek bir gıdadır. Fermantasyon sırasında oluşan asit ortam tarhananın amino asitler ve probiyotik etkisini artırmakta bu da sindirimini kolaylaştırmaktadır. B grubu vitaminler yönünden de zengin olan tarhana saklaması kolay bir gıdadır. Bez torbalarda veya cam kavanozlarda serin ve kuru ortamlarda uzun süre muhafaza edilebi lir.Bir diğer kışlık olarak tüketmeyi sevdiğimiz yiyecek turşudur. Sebzelerin çiğ veya haşlanmış olarak tuz lu yahut sirkeli suda bekletilip, özel kıvama gelmesi ile elde edilir. Turşu ekşimesi için 18-20 C sıcaklıkta 4-6 hafta bekletilir. Olgunlaştıktan sonra da daha serin bir yerde bekletilir. Oldukça tuzlu yani sodyum oranı yüksek olduğu için tansiyon ve böbrek hastaları için önerilmez.
Kışa yavaş yavaş merhaba derken , sağlıklı, mutlu bir hafta diliyorum.