Türkiye'nin dış politikasında normalleşme ve arabuluculuk öne çıktı

Türkiye'nin 2022'nin ilk altı ayındaki dış politikasında bazı ülkelerle ilişkilerin normalleştirilmesi için atılan adımlar ve Rusya-Ukrayna savaşında ortaya koyduğu arabuluculuk rolü ön planda oldu.

AA muhabiri, Türkiye'nin dış politikasında 2022'nin ilk 6 ayında öne çıkan gelişmeleri derledi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun, bu yıl Ankara'da ağırladığı ilk misafiri Senegal İçişleri Bakanı Antoine Felix Abdoulaye Diome oldu. Dışişleri Bakanlığında yapılan görüşmede Çavuşoğlu ve Diome, terörle mücadele ve ticari ilişkiler olmak üzere iki ülke ilişkilerini ele aldı.

Kazakistan'daki gösteriler gündemiyle Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Dışişleri Bakanları Olağanüstü Toplantısı, 11 Ocak'ta çevrim içi yapıldı. Bakan Çavuşoğlu, toplantıda yaptığı konuşmada, Türkiye'nin tüm imkanlarıyla Kazakistan'ın yanında olduğunu vurguladı.

Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi için ilk toplantı, 14 Ocak'ta Rusya'nın başkenti Moskova'da yapıldı. Toplantı kapsamında Türkiye'nin Ermenistan Özel Temsilcisi Büyükelçi Serdar Kılıç ve Ermenistan'ın Özel Temsilcisi Rubin Rubinyan görüşme gerçekleştirdi.

Türkiye'nin dış politikasında bu yıl öne çıkan konulardan biri de İsrail ile normalleşme oldu. Bakan Çavuşoğlu, 20 Ocak'ta dönemin İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid ile telefonda görüştü.

Bu dönemde İsrail ve Ermenistan'ın yanı sıra Körfez ülkeleriyle ilişkilerin normalleştirilmesi için de önemli adımlar atıldı. Çavuşoğlu, 30 Ocak'ta Manama'ya yaptığı ziyarette Bahreynli mevkidaşı Abdullatif bin Raşid ez-Zeyyani ile görüştü. Çavuşoğlu'nun ziyareti, Türkiye'den Bahreyn'e 5 yıl sonra dışişleri bakanı düzeyinde yapılan ilk ziyaret oldu.

Rusya ile Ukrayna arasında 24 Şubat'ta başlayan savaş, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'nin de en önemli gündem maddesi haline geldi. Türkiye, iki ülke arasında ateşkesin sağlanması ve savaşın sonlanması için yoğun diplomasi yürüttü.

Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 24 Şubat'ta yaptıkları telefon görüşmesinde Rusya-Ukrayna savaşını ele aldı. Bunun yanı sıra Çavuşoğlu, 26 Şubat'ta Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile de telefonda görüştü. Görüşmede Çavuşoğlu, askeri gerginliğin daha da tırmanmasının kimseye faydasının olmadığını vurgulayarak, Ukrayna'daki savaşın durdurulması çağrısı yaptı.

Bakan Çavuşoğlu ile Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, 27 Şubat'ta yaptıkları telefon görüşmesinde Ukrayna'daki insani durum ve ateşkesin sağlanması hususlarını ele aldı.

NATO ülkelerinin dışişleri bakanları, 4 Mart'ta Rusya-Ukrayna savaşını görüşmek üzere Brüksel'deki NATO karargahında düzenlenen olağanüstü toplantıda bir araya geldi.

Toplantı sonrası basın toplantısında konuşan Çavuşoğlu, Ukrayna ve Rusya tarafını en azından bakanlar düzeyinde Antalya Diplomasi Forumu'nda (ADF) bir araya getirmek istediklerini belirtti.

Yoğun diplomasi trafiğine devam eden Çavuşoğlu, 6 Mart'ta Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ile ayrı ayrı telefon görüşmeleri gerçekleştirdi.

Ankara, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşta ateşkesin sağlanması ve muharebenin sona ermesi için yoğun çaba sarf etti.

Türkiye, iki ülke arasında ateşkesin sağlanması ve savaşın sona ermesi için Rus ve Ukraynalı tarafları, biri Antalya'da, diğeri de İstanbul'da olmak üzere 2 kez bir araya getirdi.

Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından Türkiye'nin arabuluculuğunda Çavuşoğlu'nun da katılımıyla iki ülkenin dışişleri bakanları, ilk kez 10 Mart'ta ADF'ye katılmak üzere bulundukları Antalya'da bir araya geldi.

Bu toplantının ardından Türkiye'nin yoğun diplomatik çabalarıyla Rusya ve Ukrayna müzakere heyetleri, 29 Mart'ta İstanbul'da görüştü.

Bu görüşmedeki müzakerelerde iki taraf arasında ciddi ilerleme kaydedilse de Rus güçlerinin çekilmesinden sonra Ukrayna'nın başkenti Kiev yakınlarındaki İrpin ve Buça'dan gelen görüntülerin ardından bu ilerlemeye gölge düştü.

Dünyanın en önemli zirvelerinden biri haline gelen ADF, Lavrov-Kuleba görüşmesinin yanı sıra bir önemli görüşmeye daha sahne oldu. Bakan Çavuşoğlu, 12 Mart'ta ADF'ye katılan Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile Antalya'da bir araya geldi. Bu görüşme, Türkiye ile Ermenistan arasında yaklaşık 9 yıl aradan sonra dışişleri bakanları düzeyinde yapılan ilk toplantı olarak kayıtlara geçti.

Çavuşoğlu, 16 Mart'ta resmi ziyaret kapsamında gittiği Moskova'da Rus mevkidaşı Lavrov ile görüştü. Görüşme sonrası Lavrov ile düzenlediği ortak basın toplantısında Çavuşoğlu, Ukrayna'da tansiyonun düşürülmesi ve diplomasiye alan açılması konusunda üzerlerine düşeni yaptıklarını belirterek, savaşın sona erdirilip barışın sağlanması çağrısında bulundu.

Moskova ziyaretinin ardından Çavuşoğlu, 17 Mart'ta Ukrayna'nın Lviv kentinde mevkidaşı Kuleba ile bir araya geldi.

Çavuşoğlu, 21 Mart'ta Pakistan'ın başkenti İslamabad'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı 48. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı oturumuna katıldı.

26 Mart'ta Katar'ın başkenti Doha'da düzenlenen "Doha Forumu"na katılan Çavuşoğlu, birçok mevkidaşıyla görüşmeler yaptı.

Çavuşoğlu, 7 Nisan'da Brüksel'de yapılan ve öncelikli olarak Ukrayna'daki son gelişmelerin ele alınacağı NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı'na iştirak etti.

Bakan Çavuşoğlu, 23-30 Nisan tarihlerinde sırayla Uruguay, Brezilya, Ekvador, Kolombiya, Panama ve Venezuela'yı ziyaret etti.

Terör örgütü DEAŞ karşıtı uluslararası koalisyonunun bakanlar toplantısı, 11 Mayıs'ta Fas'ın Marakeş kentinde düzenlendi. Toplantıya katılan Çavuşoğlu, birçok mevkidaşıyla ikili görüşmeler yaptı.

15 Mayıs'ta NATO Dışişleri Bakanları Gayriresmi Toplantısı'na katılmak için Berlin'de bulunan Çavuşoğlu, dönemin İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ve Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ile iki ülkenin NATO'ya üyelik müracaatına ilişkin üçlü bir zirve gerçekleştirdi.

Finlandiya ve İsveç, 18 Mayıs'ta NATO'ya üye olabilmek için resmi başvuru mektuplarını NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'e teslim etti.

Çavuşoğlu, 18 Mayıs'ta BM Genel Sekreteri Guterres ile BM Genel Merkezinde bir araya geldi. Görüşmede Çavuşoğlu ile Guterres, Rusya-Ukrayna savaşını ve bölgesel gelişmeleri ele aldı.

Guterres ile yaptığı görüşmenin ardından Çavuşoğlu, yine BM Genel Merkezinde ABD'li mevkidaşı Blinken ile bir araya geldi. Görüşmede Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik başvurusuna değinerek, Türkiye'nin güvenlik endişelerinin karşılanması gerektiğinin altını çizdi.

Bakan Çavuşoğlu'nun bu yıl öne çıkan ziyaretlerinden biri de 24-25 Mayıs'ta sırayla Filistin ve İsrail'e yaptığı ziyaretler oldu.

Çavuşoğlu, 24 Mayıs'ta Ramallah'ta önce Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki, ardından da Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüştü.

Filistin ziyaretinin ardından İsrail'e geçen Çavuşoğlu, dönemin İsrail Dışişleri Bakanı Lapid ile bir araya geldi. Çavuşoğlu'nun ziyareti, 15 yıl sonra Türkiye'den İsrail'e dışişleri bakanı düzeyinde yapılan ilk ziyaret oldu.

Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayid Al Nahyan, 27 Mayıs'ta Ankara'ya yaptığı resmi ziyarette Bakan Çavuşoğlu ile bir araya geldi.

BM, 1 Haziran'da Türkiye'nin talebinin ardından yabancı dillerde "Turkey" olarak kullanılan ülke adını "Türkiye" olarak değiştirdi.

Çavuşoğlu, 8 Haziran'da resmi ziyaret kapsamında Ankara'ya gelen Rus mevkidaşı Lavrov ile görüştü. Çavuşoğlu-Lavrov görüşmesinin ana gündemini Rusya ve Ukrayna tahılının dünyaya ihraç edilebilmesi için atılabilecek adımlar oluşturdu.

Bakan Çavuşoğlu, 16-19 Haziran'da sırayla Sırbistan, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Kosova'yı ziyaret etti.

Dönemin İngiltere Dışişleri Bakanı Elizabeth Truss, 23 Haziran'da Ankara'da Çavuşoğlu tarafından ağırlandı. Çavuşoğlu-Truss görüşmesinde öne çıkan konu Ukrayna ve Rus tahılının dünyaya ihraç edilebilmesi için atılabilecek adımlar oldu.

Bu ziyaretten bir gün sonra da dönemin İsrail Dışişleri Bakanı Lapid, Ankara'ya geldi. Bakan Çavuşoğlu, Lapid ile düzenlediği ortak basın toplantısında iki ülkenin diplomatik temsil düzeyinin büyükelçi seviyesine çıkarılması için çalışmalar başlattığını duyurdu.

Çavuşoğlu, 27 Haziran'da Bakü'de düzenlenen Türkiye-Azerbaycan-Kazakistan Dışişleri ve Ulaştırma Bakanları Toplantısı'na katıldı.

Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üyelik başvurusu, Türkiye'nin bu yılki dış politikasında öne çıkan bir başka gündem maddesi oldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Madrid'deki NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'ne iştirak etmek için 28 Haziran'da İspanya'ya gitti. Bakan Çavuşoğlu da Cumhurbaşkanı Erdoğan'a eşlik etti.

Madrid'deki zirvede Cumhurbaşkanı Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, dönemin İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Stoltenberg'in katıldığı dörtlü görüşme yapıldı.

Görüşmenin ardından 28 Haziran'da Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında Üçlü Muhtıra imzalandı.

Muhtırada Türkiye, Finlandiya ve İsveç, terör örgütlerinin faaliyetlerini engellemek amacıyla aralarındaki işbirliğini artırmaya karar verdi. Ayrıca Finlandiya ve İsveç'in, Avrupa İade Sözleşmesi ile uyumlu biçimde, Türkiye tarafından sağlanan bilgi, delil ve istihbaratı dikkate alarak, Türkiye'nin terör zanlılarına dair sınır dışı veya iade taleplerini ivedilikle ve bütün boyutlarıyla işleme koyması ve Türkiye ile iade ve güvenlik işbirliğini geliştirmek için gerekli ikili ahdi düzenlemeler yapması kararlaştırıldı.

Söz konusu muhtırada Finlandiya ve İsveç'in, terör örgütü PKK'nın ve bütün uzantıları ile iltisaklı kuruluşlarının ve paravan örgütlerinin para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerine yönelik soruşturma başlatması ve bunları yasaklaması gibi maddeler de yer aldı.