Ekonomistler, sanayi üretiminin mart ayında piyasa beklentisinden daha ılımlı yıllık azalışlar kaydettiğini, nisan ayında da ılımlı toparlanmanın sürmesini beklediklerini belirtiyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre arındırılmamış sanayi üretimi endeksi martta yıllık bazda yüzde 4,7 azaldı. Sanayi üretim endeksindeki değişim her ne kadar son 6 aydır negatif bölgede kalsa da üç aydır düşüşün hız kesmesi gelecek aylara ilişkin pozitif beklentileri artırdı.
Mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış endeks ise martta bir önceki aya göre yüzde 2,1 artış gösterdi. Sanayi üretiminin ana eğilimi açısından izlenen söz konusu endeks, yıl başından bu yana artış gösteriyor.
Yeni yıla yüzde 1'lik yükselişle başlayan ve şubatta yüzde 1,4 artış kaydeden sanayi üretimi dipten dönüldüğüne işaret etmiş, mart ayında da aylık bazdaki artış, sanayi üretiminde toparlanmanın devam edeceğini gösterdi.
Yüksek teknoloji sanayi üretim endeksi (arındırılmamış) martta yıllık bazda yüzde 9,8 artış gösterdi. Yüksek teknoloji alanında endeks, 11 aydır artış kaydediyor.
"Yüksek teknoloji ürünleri yıllık bazda yüksek artışlara işaret etmeye devam ediyor"
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, sanayi üretiminin mart ayında, hem düzeltilmiş hem de düzeltilmemiş verilerde beklenenden daha ılımlı yıllık azalışlar kaydettiğine belirtti.
Düzeltmemiş verilerde yıllık azalışın yüzde 4,7, düzeltilmiş tarafta yüzde 2,2 seviyesinde gerçekleştiğini anımsatan Tokalı, "Ancak, mart ayında pozitif tarafta işleyen iş günü etkisinin nisan ayında negatif tarafta olacağını hatırlatmak isteriz. Yine de, ilk tahminlerimize göre yıllık azalış rakamlarındaki ılımlılığın nisan ayında da devam etmesini bekliyoruz. Diğer bir ifadeyle, sanayi üretiminde dibin görüldüğünü, toparlanma eğiliminin ılımlı da olsa belirdiğini düşünüyoruz. Nitekim, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endeksin son üç aydır artış yönünde olduğunu görüyoruz." ifadelerini kullandı.
Tokalı, geçen yılın son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 7,8 daralan sanayi üretiminin, bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 4,8'lik düşüşe işaret ettiğini söyledi.
Bu doğrultuda, geçen yılın son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 3'lük daralma kaydeden ekonominin bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 3-4 bandında küçülme yaşamış olduğunu tahmin ettiklerini dile getiren Tokalı, son dönemde yaşanan finansal dalgalanmanın ve seçim sonrası politik tablonun ekonomik aktivitedeki etkisine bağlı olarak, toparlanma eğiliminin kalıcılığı ve boyutunun ortaya çıkacağını kaydetti.
Tokalı, yılın ikinci yarısında yıllık bazda büyüme oranlarına geri dönüleceği ve yılı yüzde 0,5'lik büyüme oranıyla tamamlayabileceğine dair öngörülerini koruduklarını, 2020 yılına ait büyüme tahminlerinin ise yüzde 3,5 seviyesinde bulunduğunu bildirdi.
Sektörel bazda toparlanma eğilimini destekleyen unsurların mevcut olduğunu vurgulayan Tokalı, "Güven ortamına dair toparlanma eğilimi, dayanıklı tüketim mallarına ait üretim verilerinin gelişiminde izleniyor. Yatırım eğilimini yansıtan sermaye malları üretiminin yıllık düşüş oranında da ivme kaybı dikkati çekiyor. Yüksek teknoloji ürünleri yıllık bazda yüksek artışlara işaret etmeye devam ediyor." ifadelerini kullandı.
"Sanayi üretimi ilk çeyrekte yüzde 1,7 yükseldi"
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, mart ayında sanayi üretiminin (arındırılmamış) yıllık bazda yüzde 4,7 düşüşle beklentiden sınırlı gerilediğini belirtti.
Mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0,6 artış gösterdiğini hatırlatan Bürümcekçi, şöyle devam etti:
"Sanayi üretiminin ana eğilimi açısından izlediğimiz söz konusu endeksin kademeli düşüşü ağustostan itibaren sertleşirken, geçen yılın son beş ayında üst üste düşerek aralık ayında Şubat 2017'den beri en düşük seviyesine inmişti. Ocak ayındaki yüzde 1'lik yükseliş ise dipten dönüldüğüne işaret etmiş, şubatta bunun üzerine yüzde 1,34 artış kaydedilmişti. Martta artış hız keserek de olsa devam etmekte. Çeyrekler bazında bakıldığında geçen yıl ilk çeyrekte yüzde 0,8 artış, ikinci çeyrekte yüzde 0,7 azalış, üçüncü çeyrekte yüzde 0,3 azalış ve son çeyrekte ise yüzde 5,2’lik çok sert düşüş kaydedilmişti. 2019'un ilk çeyreğine ise yüzde 1,7 yükselişle başlandı."
Bürümcekçi, gelecek dönem görünümünü ele alındığında öncü göstergelerin milli gelirin 2019'un ilk çeyreğinde daralmaya işaret ettiğini söyledi.
Sanayi üretimi ve katmadeğer arasında önceki çeyreklerde gözlenen ilişki nedeniyle üretimin bu seyrinin GSYH açısından olumsuz sinyal verdiğini belirten Bürümcekçi, "Bunun yanı sıra iç talep ve yatırımlarda daralma da devam ettiğinden ilk çeyrekte milli gelirde de yıllık bazda azalışın (yüzde 2-3 aralığında) görülmesi ihtimali yüksektir. 2019 yılı büyümesi için yüzde 1 olan tahminimiz üzerinde risklerin belirgin aşağı yönde devam ettiğini düşünmekteyiz." değerlendirmelerinde bulundu.
YORUMLAR