Geçen hafta sizlere çocukluğumda benim için unutulmaz tatları yazmıştım. Daha doğal, lezzetli ve sağlıklıolanları. Bu hafta yazmak istediğim,tadını hiç bilmediğim ,çok gerekli olup olmadığını ve ne amaçla üretildiğini hiçbir zaman anlamadığım bir grup.Sadece enerji kazanalım diye, doğallıktan uzak,aslında bazıları vücuda besinlerle alınan faydalı bazı maddeleri daha yoğun olarak kullanarak hazırlanan içecekler…
Genç erişkinler arasında popüler olan enerji içecekleri özellikle 21-35 yaş arası üniversite öğrencilerine, atletlere ve aktif kişilere pazarlanmaktadır. İlk içtiğinizde güzel bir tat ile enerji vererek ,fiziksel ve mental performansı belirgin olarak artırabilir. Bu içecekler eğer alkol ile beraber alınırsa ciddi klinik tablolar ortayaçıkabiiyor.
Enerji içecekleri ilk defa 1949 yılında Amerika Chicago’da seriolarak üretilmiş, 1960’da Japonya’da, 1980’de İngiltere’de benzer içecekler üretilmiş. Dünyada şimdiki manada yaygın kullanımı 1980’li yıllara rast lamakla birlikte Türkiye’de satışı 1990’lı yıllara denk gelmektedir. Enerji içecekleri sosyal olarak güvenli kabul edilmelerine rağmen , FDA( Amerikan yiyecek ilaç dairesi)tarafından güvenli kabul edilmemektedir.
ENERJİ İÇECEKLERİNİN İÇERİĞİ
Bu içeceklerin içeriğinde yüksek miktarda kafein ve şeker,değişen oranlarda B vitamini kompleksleri, taurin, guarana , ginseng , yohimbin , inositol , glukuronolakton ve karnitin bulunmaktadır. Çok hızlı bir şekilde tek tek bakarsak; Taurin aslında doğal bir amino asitttir. Bu içeceklerde normal almamız gereken orana göre biraz daha yüksektir. Oldukça faydalı bir amino asit olan taurin alkolün kötü etkilerini azaltmaktadır. Guanara , Güney Amerika kaynaklı bir bitkinin tohumlarından elde edilen uyarıcı özelliği olan bir maddedir. Yüksek oranda kafein, teobromin, teofilin ve tanin içermektedir. Enerji içeceğinin içinde kafeinin gizli artışına sebep olmaktadır. Ginseng, Ginseng bitkisinin köklerinden elde edilen bir uyarıcıdır. Yüzyıllardır enerjiyi artırma, hafızayı ge liştirmeve vücudun strese karşı direncini arttırma amacıyla kullanılmaktadır. Uykusuzluk, diare, baş ağrısı,bulantı, burun kanaması, yüksek arterialbasınç,karın ağrısı gibi yan etkilere sahiptir.Yohimbin, aynı ginsengin yan etkilerine sahiptir. İlave olarak , deride kızarıklık , panik atak, halüsinasyona sebep olur. Epileptik nöbet ve böbrek yetmezliğine neden olabilir. Kafein, yağ yıkımını artttırdığıiçin , termojenik özellik taşır ve iştah azaltır. Bu maddelerinbu içeceklerde düşük dozlarda kullanımı kişinin üretken , daha konsantre olmasını sağlarken , 4-6 haftalık küçük dozlarda alımından sonra konsantrasyonu azalttığı ,uykuya dalma sorunu ,öğrenme yeteneğini azalttığı bilinmektedir.
VÜCUDA ETKİLERİ
Enerji içeceklerinin olumlu etkisi gibi gözüken dikkati arttırma, yorgunluğu azaltmadaki etkisi , araba sürme yetisinde dikkati arttırma etkisi, fiziksel performans ve dayanıklılığı arttırma şeklindeki yaygın görüş bu içeceklerin kullanımının artmasına neden olmaktadır. Fakat içeriklerinde su ve sıvının az olması kafein ve diğer bileşenlerin yoğunluğunun artmasına neden olduğu için bu içecekleri içtikten sonra hissedilen enerjik tablo; vücudumuzda doğal olarak bulunan adrenalin gibi kimyasalların hızlı bir şekilde boşalımına sonrasında da yoğun bir yorgunluğa neden olmaktadır. Bunun yanısıra rahatsızlığı olmadığı halde bu içecekleri tükettikten sonra epileptik nöbet geçiren , kroner arter spazmı geçiren vakalara rastlanmıştır. Alkol alımı ile enerji içeceklerini tüketmek trafik kazalarına ve cinsel saldırı suçlarına neden olabilmektedir.
Sonuç olarak bu içeceklerin "sadece enerji veriyor" reklamının güzel yapılması çok masum oldukları anlamına gelmiyor. Hele hele tüketimlerinin dozunun arttırılması sağlık açısından ciddi bir sorun teşkil ediyor.
Sağlıklı, umut dolu ,bereketli bir hafta diliyorum herkese…
- Dicle Tıp Dergisi (Dicle Medikal journal ) 2012 ; 39(4) faydalanılmıştır.
YORUMLAR