Elektrik ve Akaryakıtta Dengeleme Üretimden Yana Olmazsa
Eylül ayı enflasyonu çarptı: % 6,30… Kimse bu kadarını beklemiyordu. Enflasyonun özellikle son 20 yılda bu kadar yüksek çıkan başka bir enflasyon görmemiştik. Beklentilerin çok üzerinde, etkisi de ona göre haliyle.
Hatırlayanlar 1998 yılı enflasyonu için bu kadar yüksek olduğunu söyleyecektir. O günlerde yıllık enflasyon %6,72 çıkmıştı. Haliyle yıllık enflasyon da %17,90’dan 24,52’ye fırladı ki aynı durumun yirmi sene sonra yeniden yaşanması mümkün. Bu rakamlar bu dönem için öngörülen yıl sonu rakamlarının da yükseleceğine işaret etmektedir. Daha dün yıl sonu enflasyonu için %20,8 beklentisi şimdiden gerilerde kaldı.
Mevduat sahipleri de bu enflasyon hesabı ile bankadaki paralarının enflasyona yenik düştüğüne şahit oldular. Haliyle bir anda 625 bps artıp %24’e ulaşan politika faizi için “çok yüksek” diyen ekonomi çevreleri de yeniden hesap kitap yapmaya başladı.
Enflasyonda Gıda ve Enerji etkili oldu
Gıda grubu belki bu maliyet artışına en sert tepkiyi veren grup: fiyatlar %13,34 yükseldi. Çarşı - pazar enflasyonu nabızdır. Buralardan alınan değerler doğrudan halkta derin etkiler uyandırmaktadır.
Elektrik ve Doğalgaz ise hiç de masum değil… Bu iki grubun rekor ölçüde fiyatlarının artması, üretici fiyatları üzerinde %40 artışa neden oldu. Bu durum enflasyon rakamlarında kendisini gösterdi. Tamam… ertelenen zamlar buna gerekçe. Yansıtılamayan maliyetleri de sayalım. Ama hiçbir mantıklı açıklama bu kadar zamların fiyatlara yansıtılmasını makul görmeyecektir. Bu alanda da devletin düzenleyici rolü maliyetlerin etkisini azaltacaktır.
13 Ağustos itibariyle zirveye çıkan dolar kurundaki ani etki, Eylül fiyatlarında kendisini gösterdi. Öncelikli olarak bu sakinleşmenin oluşması gerek. Kurlar yüksek bile olsa bir stabil görüntü istikrar getirecektir. Ancak iniş çıkışlar ve ani hareketlenmeler belirsizliği körükleyecek olurundan fazla bir tesir gösterecektir. Eylül’de Ağustos’a göre nispeten görünen kurlardaki iniş, Ekim için daha iyimser bir enflasyon rakamının çıkmasında etkili olacaktır.
İthalatın azalmasına rağmen hammadde ve aramalı ihtiyacındaki süreklilik, yeni fiyattan ithalat gerçekleştiğinde yeniden bir yükseliş gösterebilir.
Bu veriler ve iki gündür piyasaları hareketlendiren gelişmeler, yeniden Enflasyonla mücadele programının önemini ortaya koymaktadır. Enflasyon indirilemediği sürece ve etkin mücadelenin sonuçları alınamadığı sürece bu çalkantılar devam edecektir.
YORUMLAR